ဒီမိုကရေစီက တောင်ပြေး၊ တိုင်းရင်းသားအခွင့်အရေးက မြောက်လိုက်

ဒီမိုကရေစီ ဒီမိုကရေစီက တောင်ပြေး၊ တိုင်းရင်းသားအခွင့်အရေးက မြောက်လိုက်

ဒီမိုကေရစီက ေတာင္ေျပး၊ တိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရးကေျမာက္လုိက္

ဗညားလှိုင်ဦး

သင်ဘတ်(စ်)ကားမှတ်တိုင်တစ်ခုတွင်ရပ်၍ ဘတ်(စ်)ကား စောင့်ဖူးပါလိမ့်မည်။ ကားမှတ်တိုင်သတ်မှတ်ထားသည်က တစ်နေရာ၊ ကွမ်းယာဆိုင်၊ ရေသန့်ဗူးနှင့် အချိုရည်များရောင်းသည့်လူစည်ကားရာနေရာက တစ်နေရာ။ ဘတ်(စ်)ကား သုံးလေး စီးတစ်ပြိုင်တည်းဝင်လာကာ လူစည်ကားရာနေရာသို့ ထိုးဆိုက်လိုက်သည်။ မှတ်တိုင်တွင်ရပ်နေသောသင်က ကားဆိုက်ရာသို့ အပြေးသွားရမည်။
ထိုနေရာရောက်တော့ ကားကထွက်သွားပြီ၏။ ဘတ်(စ်)ကားက မှတ်တိုင်မှာမရပ်ဘဲ လူစည်ကားရာနေရာ၌ရပ်သည် အထင်နှင့် လူစည်ကားရာတွင်ဆက်စောင့်ပြန်သည်။ သည်တစ်ခါဘတ်(စ်)ကားတွေက မှတ်တိုင်မှာ သွားရပ်ပြန်သည်။
“ရဲဖမ်းနေလို့ မှတ်တိုင်ကိုလာကြ” ဟုဆိုသဖြင့် မှတ်တိုင်မှာ ပြေးရပြန်သည်။ ကားကမစီးရသေး၊ ခရီးက မနှင်ရသေး။ ပြေးရလွှားရနှင့် မောလှပြီဖြစ်သည်၊
ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီခရီးလမ်းကလည်း ဘတ်(စ်)ကားမှတ်တိုင်တွင် ဘတ်(စ်)ကားစောင့်ရသကဲ့သို့ ဖြစ်နေ သည်။ ဒီမိုကရေစီဟုတော့ ခေါ်သည်၊ သို့သော် ဟိုနေရာရပ်ချင်ရပ်၊ သည်နေရာရပ်ချင်ရပ်နေသော ဗရမ်းဗတာဒီမိုကရေစီမျိုး တွေတွေ့နေရသည်။ ဒီမိုကရေစီစနစ်၏နောက်တွင် လွတ်လပ်စွာရေးသားထုတ်‌ဝေခွင့်၊ ပြောဆိုဟောပြောခွင့်၊ လွတ်လပ်စွာ ကိုးကွယ်ခွင့်၊ လွတ်လပ်စွာပညာသင်ကြားခွင့်တွေရှိနေသည်။ ဒီမိုကရေစီက သားရေကွင်းကဲ့သို့ ကျဥ်းလိုက်၊ ကျယ်လိုက်ဖြစ်နေ သောအခါ အခွင့်အရေးတွေကလည်း ကျဥ်းလိုက်၊ ကျယ်လိုက်ဖြစ်ကုန်သည်။
၂၀၁၉-ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ(၂၆)ရက်နေ့တွင်ကျရောက်သည့် ကရင်အမျိုးသားနှစ်သစ်ကူးနေ့ အခမ်းအနားသို့ ကေအင်ယူ ဥက္ကဠက ပေးပို့သောသဝဏ်လွှာတွင် “လူမျိုးတစ်မျိုးရှင်သန်ရပ်တည်နေနိုင်ခြင်းသည် ထိုလူမျိုးတစ်မျိုးစီတိုင်းက မိမိတို့၏ ယဥ်ကျေးမှုလက္ခာရပ်များကို နေ့စဥ်ဘဝတွင် စုပေါင်းထိန်းသိမ်းခြင်း၊ အသုံးပြုခြင်း၊ မြှင့်တင်ခြင်းအပြင် ထိုလူမျိုးများနေထိုင် သောနိုင်ငံ၏ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၌ အတိအလင်းနှင့်ပြည့်စုံစွာရေးသားပြဌာန်းပြီး တိတိကျကျအာမခံမှုပေးရမည်ဖြစ် ကြောင်းပါရှိသည်။
သဝဏ်လွှာ၏အနှစ်ချုပ်ကိုကြည့်မည်ဆိုလျှင် လူမျိုးတစ်မျိုးရှင်သန်တိုးတက်နိုင်ရန်ဥပဒေအရ အာမခံမှုနှင့် အစိုးရ၏ ပံ့ပိုးမှုလိုအပ်ကြောင်းကို ညွှန်းဆိုထားကြောင်းတွေ့ရသည်။ အမျိုးသားဥပဓိရုပ်အရဆိုလျှင် ၁၉၇၄-ခုနှစ်က စတင်ခဲ့သည့် တတိယလှိုင်းဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းရေးနိုင်ငံများအနက် မြန်မာနိုင်ငံသည် ကွဲပြားခြားနားမှုအနက်ရှိုင်းဆုံး၊ အထွေပြား ဆုံးနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်ကြောင်းကို တွေ့ရပေလိမ့်မည်။ လူဦးရေသန်း (၅၀)ကျော်ရှိသည့်မြန်မာနိုင်ငံသားများ၏ သုံးပုံတစ်ပုံသည် မြန်မာလူမျိုးအများစုနေထိုင်ရာဒေသ၏ပြင်ပတွင်ရှိနေကြပြီး ဘာသာစကားခြင်းမတူခြားနားသကဲ့သို့ ဥပဓိရုပ်ခြင်းလည်း မတူ ညီခဲ့ကြပေ။ ထို့အပြင် ရှမ်း၊ ကရင်၊ ကရင်နီ၊ ချင်း၊ မွန်နှင့်ရခိုင်စသည့် အမျိုးသားလူနည်းစုပေါင်း (၁၀၀)ကျော်တို့သည် သစ်တော၊သတ္တု၊ ကျောက်မျက်စသည့် သဃံဇာတကြွယ်ဝသည့်နယ်စပ်‌ဒေသများတွင် နေထိုင်လျက်ရှိကြသည်။
၁၉၄၈-ခုနှစ် လွတ်လပ်ရေးရပြီးချိန်မှစ၍ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များနှင့် ဗဟိုအစိုးရအကြား ဖြစ်ပွားခဲ့သော ပဋိပက္ခသမိုင်းစဥ်သည် ဆယ်စုနှစ်များစွာ ရှည်လျားကြာညောင်းခဲ့ပြီး ပြည်တွင်းစစ်အဖြစ်အရှိန်မြင့်တက်ခဲ့သည်။ တပ်မတော် အနေနှင့်လည်းဆယ်စုနှစ်နှင့်ချီ၍ အဆိုပါအမျိုးသားလူနည်းစုများ၏တော်လှန်ပုန်ကန်မှုများကို ချေမှုန်းရန် ကြိုးပမ်းရင်း တိုင်းရင်းသားတို့ဒေသရှိ သဘာဝသဃံဇာတများကို ထိန်းချုပ်ထုတ်လုပ်ရန် အားထုတ်ခဲ့ကြသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင်လူမျိုးစုပဋိပက္ခများ ဖြေရှင်းနိုင်‌ရေးသည် လက်ရှိဗဟိုအစိုးရ၏ ချုပ်ကိုင်ချယ်လှယ်ရေးစနစ်ကို ဖယ်ရှားပစ်နိုင်မှသာလျှင် အဓွန့်ရှည်တည်တံ့မည့် ငြိမ်းချမ်းရေးကို မျှော်လင့်နိုင်မည်ဖြစ်သလို စစ်မှန်သည့်ပူးပေါင်းနေထိုင်ရေး ကို ထူထောင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ကျန်သဘောတူညီချက်မျိုးကို ခေတ်သစ်မြန်မာနိုင်ငံကို ထူထောင်ခဲ့သူ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း သည် ၁၉၄၇-ခုနှစ်က ရှမ်း၊ ချင်း၊ ကချင် လူမျိုးစုခေါင်းဆောင်များနှင့် သဘောတူလက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။
ထိုပင်လုံစာချုပ်သည်ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံအတွင်းတွင်မှီတင်းနေထိုင်ကြသည့် နယ်စပ်ဒေသအမျိုးသားလူနည်းစု များအား ဒေသတွင်းကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေးကို အပြည့်အဝရရှိရေးအတွက် အခြေခံများချမှတ်ပေးထားသည်။ ထို့အပြင်လွတ်လပ် ရေးရပြီးနောက် ဆယ်နှစ်ကြာလျှင် ခွဲထွက်လိုက ခွဲထွက်ခွင့်ကိုပင် ပေးအပ်ထားခဲ့သည်။ သို့သော်ပင်လုံစာချုပ်ပါ အမျိုးသားလူ နည်းစုများ၏ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာနှင့်အခွင့်အရေးများမှာ ပစ်ပယ်လျစ်လျူရှုခံခဲ့ရသည်။
ယခုခေတ်ဖော်ဆောင်နေသော ၂၁-ရာစု ပင်လုံညီလာခံသည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေဖြင့် သူမ၏ဖခင်ဖော် ဆောင်ခဲ့သောပထမပင်လုံညီလာခံ၏ နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့်ငြိမ်းချမ်းရေး၊ တန်းတူညီမျှရေးတို့ဖြင့် ဒီမိုကရေစီဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စုကြီးထူထောင်ရန် ရည်မှန်းထားခြင်းဖြစ်သည်။
သို့သော်မြန်မာနိုင်ငံကဲ့သို့သော လူမျိုးပေါင်းစုံနေထိုင်သည့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဒီမိုကရေစီကျကျ လျင်မြန်စွာ အမျိုးသားနိုင်ငံရေးတစ်ရပ်ဖြစ်လာရေးဆိုသည်မှာ ခက်ခဲလှပေသည်။ အမျိုးသားအသီးသီးတို့၏နိုင်ငံမျိုးသာ ဖြစ်လာနိုင်စရာ ပိုများသည်။ အမျိုးသားပေါင်းစုံဖြင့်ဖွဲ့စည်းထားသောနိုင်ငံမျိုးကို ဆိုလိုသည်။ မည်သို့သောနိုင်ငံတွင်မဆို အစိုးရ သည် နိုင်ငံသားများ၏အမျိုးသားသရုပ်သကန်နှင့် သစ္စာခံမှုကို ရရှိအောင် အပြင်းအထန်အားထုတ်ရမည်ဖြစ်သည်။
ထိုသို့သောတိုင်းပြည်မျိုးတွင် ဗဟိုအစိုးရအနေဖြင့် ဘာသာစကားတစ်မျိုးတည်း၊ ယဥ်ကျေးမှုပုံစံတစ်မျိုးတည်းကို အခြားလူနည်းစုအမျိုးသားများတွင် သွတ်သွင်းကျင့်သုံးရန် မကြိုးပမ်းသင့်ပေ။ ၄င်းတို့အနေဖြင့် မတူခြားနားသည့် ဖက်ဒရယ် အုပ်ချုပ်ရေးသဏ္ဌာန်မျိုးစုံကျင့်သုံးခြင်းဖြင့် လူမျိုးစုအမျိုးသားသရုပ်ဖော်ထုတ်နိုင်ရေးကို အားပေးသင့်သည်။ အနိမ့်ဆုံးအားဖြင့် အချို့အရေးပါသည့်အာဏာခွဲဝေရာတွင် အမျိုးသားလူနည်းစုများ၏ အခြေခံအစိတ်အပိုင်းများအထိပါဝင်သင့်သည်။
ဤစနစ်တွင် လူနည်းစုအမျိုးသားများအနေဖြင့် လူမျိုးစု၏အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးအနေဖြင့် ခံယူအသိအမှတ်ပြုရန် လိုအပ်သ ကဲ့သို့ အမျိုးသားလူနည်းစုတစ်ရပ်စီ၏ ကိုယ်ပိုင်ဘာသာစကား၊ ယဥ်ကျေးမှုနှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်အခွင့်အရေးများကို အသိအမှတ်ပြု တာဝန်ယူရန်လည်း လိုအပ်ပေလိမ့်မည်။
မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် လူမျိုးစုံနိုင်ငံမှ အမျိုးသားနိုင်ငံတစ်ရပ်သဏ္ဌာန်ဖြစ်လာရေးအတွက် ရှင်သန်ဖွံ့ဖြိုးသည့် ဒီမိုကရေ စီ အခိုင်အမာတည်ရှိရန်လိုအပ်ပါသည်။ သဏ္ဌာန်စုံဖက်ဒရယ်စနစ်နှင့် ယဥ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်မျိုးရှိရန် လိုအပ် ပါသည်။ သို့တိုင် ၂၀၀၈-ခုနှစ်အခြေခံဥပဒေမှာ အဆိုပါအခွင့်အာဏာဖြန့်ဖြူးခွဲဝေပုံစနစ်နှင့်များစွာ အလှမ်းဝေးနေဆဲပင်ရှိသေး သည်။ ပြည်နယ်နှင့်လူမျိုးစုဒေသများ၏ အခွင့်အာဏာ၊ လုပ်ပိုင်ခွင့်၊ တာဝန်များနှင့်စပ်လျဥ်း၍ ဥပဒေများပြဠာန်းပေးရာတွင် များစွာအလှမ်းဝေးနေသည့်တိုင် နိုင်ငံတော်သမ္မတကိုမူ ပြည်နယ်နှင့်တိုင်းဒေသကြီများ၏ဝန်ကြီးချုပ်များ ခန့်အပ်ရန်လုပ်ပိုင် ခွင့်များ အပ်နှင်းပေးထားပြီးဖြစ်သည်။ ယင်းသို့တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုပြည်နယ်များတွင် တစုံတရာအကန့်အသတ်ရှိနေသည့် အာဏာနှင့်လုပ်ပိုင်ခွင့်များပေးထားခြင်းအတွက် အတုံ့အပြန်အားဖြင့် အပေးအယူပြုရမည်မှာ အမျိုးသားလူနည်းစုများအနေ ဖြင့် ခွဲထွက်ခွင့်ကို စွန့်လွှတ်ပြီး ပြည်ထောင်စုအတွင်း ရာသက်ပန်ပါဝင်တည်ရှိရေးကို အာမခံချက်ပေးရမည်ဖြစ်သည်။
ဤနေရာတွင် “ကိုယ့်ကံကြမ္မာကိုယ်ဖန်တီးနိုင်ခွင့်”ဟူသောစကားကို ပြန်လည်သတိမူဖို့လိုသည်။ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုပေါင်း (၁၀၀)ကျော်တွင် ဘာသာစကားနှင့်ယဥ်ကျေးမှုဓလေ့ထုံးစံများ ကိုယ်စီရှိကြပြီးဖြစ်သည်။ ဘာသာ စကားနှင့်ယဥ်ကျေးမှု ဓလေ့ထုံးများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက်လည်း ဗဟိုအစိုးရက အားပေးလျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရသည်။
ဗဟိုအစိုးရက မည်မျှအားပေးသည့်တိုင် ထိုဒေသတွင်နေထိုင်သော တိုင်းရင်းသားများအနေဖြင့် ကိုယ့်ကံကြမ္မာကိုယ် ဖန်တီးနိုင်ခွင့်မရရှိသေးပါက တိုင်းရင်းသားအခွင့်အရေးများ အပြည့်အဝရရှိဖို့ဆိုသည်မှာ အလှမ်းဝေးနေအုံးမည်ဖြစ်သည်။ ဒီမိုကရေစီဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုကို တည်ထောင်နိုင်မှသာ တိုင်းရင်းသားအခွင့်အရေးများ အပြည့်အဝ ရရှိနိုင်ဖို့ရှိသည်။
သို့ရာတွင်အစကဆိုခဲ့သကဲ့သို့ ဒီမိုကရေစိကလည်း ဟိုပြေးသည်ပြေးဖြစ်နေသောအခါ လူ့အခွင့်အရေးနှင့်တိုင်းရင်း သားအခွင့်အရေးများမှာလည်း အဘယ်နောက်သို့လိုက်ရကောင်းမှန်းမသိဖြစ်နေသည်။ အဓိကကတော့ ငြိမ်းချမ်းရေးရဖို့လို သည်။ ဒီမိုကရေစီအစစ်အမှန်ရဖို့လိုသည်။ ပြီးမှဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုကို တည်ထောင်နိုင်မည်။ သို့မှသာ တိုင်းရင်းသားများ အခွင့်အရေးက ကျွဲကူး‌ရေပါ လာနိုင်မည်။
ဗညားလှိုင်ဦး

ဒီမိုကေရစီက ေတာင္ေျပး၊ တိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရးကေျမာက္လုိက္
ဗညားလႈိုင္ဦး
သင္ဘတ္(စ္)ကားမွတ္တုိင္တစ္ခုတြင္ရပ္၍ ဘတ္(စ္)ကားေစာင့္ဖူးပါလိမ့္မည္။ကားမွတ္တုိင္သတ္မွတ္ထားသည္ ကတစ္ေနရာ၊ကြမ္းယာဆိုင္၊ ေရသန္႔ဗူးႏွင့္အခ်ိဳရည္မ်ားေရာင္းသည့္ လူစည္ကားသည့္ေနရာကတစ္ေနရာ။ ဘတ္(စ္)ကားသံုးေလးစီးတၿပိဳင္တည္းဝင္လာကာလူစည္းကားရာေနရာသို႔ ထိုးဆိုက္လိုက္သည္။မွတ္တုိင္တြင္ရပ္ေနေသာသင္ကကားဆိုက္ရာသို႔ အေျပးသြားရမည္။
ထိုေနရာေရာက္ေတာ့ ကားကထြက္သြား၏။ ဘတ္(စ္)ကားကမွတ္တိုင္တြင္မရပ္ဘဲလူစည္ကားရာေနရာတြင္ ရပ္ သည္အထင္ႏွင့္ လူစည္ကားရာေနရာတြင္ ဆက္ေစာင့္ျပန္သည္။ သည္တစ္ခါ ဘတ္(စ္) ကားကမွတ္တိုင္တြင္သြားရပ္ျပန္ သည္။
“ရဲဖမ္းေနလုိ႔မွတ္တိုင္ကိုလာၾက” ဟုဆိုသျဖင့္ မွတ္တိုင္မွာေျပးရျပန္သည္။ ကားကမစီးရေသး၊ ခရီးက မႏွင္ရေသး။ ေျပးရလႊားရႏွင့္ေမာလွၿပီျဖစ္သည္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏုိင္ငံ၏ဒီမိုကေရစီခရီးလမ္းကလည္းဘတ္(စ္)ကားမွတ္တုိင္တြင္ ဘတ္(စ္)ကားေစာင့္ရသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္။ဒီမိုကေရစီဟုေတာ့ေခၚသည္၊ သို႔ေသာ္ ဟိုေနရာရပ္ခ်င္ရပ္၊ သည္ေနရာရပ္ခ်င္ရပ္ေနေသာဗရမ္းဗတာဒီမိုကေရစီမ်ိဳးေတြ ေတြ႕ေနရသည္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္၏ေအာက္တြင္ လြတ္လပ္စြာေရးသားထုတ္ေဝခြင့္၊ ေျပာဆုိေဟာေျပာခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာကိုးကြယ္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာပညာသင္ၾကားခြင့္ေတြရွိေနသည္။ ဒီမိုကေရစီကသားေရကြင္းကဲ့သုိ႔ က်ဥ္းလုိက္၊ က်ယ္လိုက္ျဖစ္ေနေသာအခါ အခြင့္အေရးေတြကလည္းက်ဥ္းလိုက္၊ က်ယ္လုိက္ျဖစ္ကုန္သည္။
၂၀၁၉-ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ(၂၆)ရက္ေန႔တြင္က်ေရာက္သည့္ ကရင္အမ်ိဳးသားႏွစ္သစ္ကူးေန႔ အခမ္းအနားသို႔ ေကအင္ယူဥကၠ႒က ေပးပို႔ေသာသဝဏ္လႊာတြင္ “လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးရွင္သန္ရပ္တည္ေနႏုိင္ျခင္းသည္ ထိုလူမ်ိဳးတစ္ဦးစီတိုင္းကမိမိတို႔၏ယဥ္ေက်းမႈလကၡဏာရပ္မ်ားကိုေန႔စဥ္ဘဝတြင္ စုေပါင္းထိန္းသိမ္းျခင္း၊ အသံုးျပဳျခင္း၊ ျမွင့္တင္ျခင္းအျပင္ ထုိလူမ်ိဳးမ်ားေနထုိင္ေသာႏိုင္ငံ၏ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၌ အတိအလင္းႏွင့္ျပည့္စံုစြာေရးသားျပဌာန္းၿပီးတိတိက်က်အာမခံမႈေပးရမည္ျဖစ္ေၾကာင္းပါရွိသည္။
သဝဏ္လႊာ၏အႏွစ္ခ်ဳပ္ကိုၾကည့္မည္ဆုိလွ်င္ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးရွင္သန္တုိးတက္ႏုိင္ရန္ ဥပေဒအရအာမခံမႈႏွင့္ အစိုးရ၏ပံ့ပိုးမႈ လိုအပ္ေၾကာင္းကို ညၽႊန္းဆိုထားေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။ အမ်ိဳးုသားဥပဓိရုပ္အရဆိုလွ်င္ ၁၉၇၄-ခုႏွစ္ကစတင္ခဲ့သည့္တတိယလိႈင္းဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးႏုိင္ငံမ်ားအရ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ကြဲျပားျခားနားမႈအနက္ရိႈင္းဆံုး၊ အေထြျပားဆံုး ႏိုင္ငံတစ္ႏုိင္ငံျဖစ္ေၾကာင္းေတြ႕ရေပလိမ့္မည္။ လူဦးေရသန္း (၅၀)ေက်ာ္ရွိသည့္ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ား၏ သံုးပံုတစ္ပံုသည္ ျမန္မာလူမ်ိဳးအမ်ားစုေနထုိင္ရာေဒသ၏ျပင္ပတြင္ရွိေနၾကၿပီးဘာသာစကားျခင္းမတူျခားနားသကဲ့သို႔ ဥပဓိရုပ္ျခင္းလည္းမတူညီခဲ့ၾကေပ။ ထို႔အျပင္ ရွမ္း၊ ကရင္၊ ကရင္နီ၊ ခ်င္း၊ မြန္ႏွင့္ရခုိင္စသည့္ အမ်ိဳးသားလူနည္းစုေပါင္းတစ္ရာေက်ာ္တို႔သည္ သစ္ေတာ၊ သတၱဳ၊ ေက်ာက္မ်က္စသည့္ သဃံဇာတၾကြယ္ဝသည့္နယ္စပ္ေဒသမ်ားတြင္ ေနထုိင္လွ်က္ရွိၾကသည္။
၁၉၄၈-ခုႏွစ္လြတ္လပ္ေရးရၿပီးခ်ိန္မွစ၍ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားႏွင့္ဗဟိုအစိုးရၾကားျဖစ္ပြားခဲ့ေသာပဋိပကၡ သမိုင္းစဥ္သည္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာရွည္လ်ားၾကာေညာင္းခဲ့ၿပီး ျပည္တြင္းစစ္အျဖစ္ အရွိန္ျမင့္တက္ခဲ့သည္။ တပ္မေတာ္အေနႏွင့္လည္းဆယ္စုႏွစ္ႏွင့္ခ်ီ၍ အဆိုပါအမ်ိဳးသားလူနည္းစုမ်ား၏

ေတာ္လွန္ပုန္ကန္မႈမ်ားကိုေခ်မႈန္းရန္ႀကိဳးပမ္းရင္းတိုင္းရင္းသားတုိ႔ေဒသရွိသဘာဝသဃံဇာတမ်ားကိုထိန္းခ်ဳပ္ထုတ္လုပ္ရန္ အားထုတ္ခဲ့ၾကသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္လူမ်ိဳးစုပဋိပကၡမ်ားေျဖရွင္းႏုိင္ေရးသည္ လက္ရွိဗဟိုအစိုးရ၏ ခ်ဳပ္ကိုင္ခ်ယ္လွယ္ေရးစနစ္ကိုဖယ္ရွားႏုိင္မွသာလွ်င္ အဓြန္႔ရွည္တည္တံ့မည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုေမွ်ာ္လင့္ႏုိင္မည္ျဖစ္သလုိစစ္မွန္သည့္ပူးေပါင္းေနထုိင္ေရးကိုထူေထာင္ႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။ က်န္သေဘာတူညီမႈမ်ိဳးကိုေခတ္သစ္ျမန္မာႏုိင္ငံကုိထူေထာင္ခဲ့သူဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ကရွမ္း၊ ခ်င္း၊ ကခ်င္ လူမ်ိဳးစုေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ သေဘာတူလက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့သည္။
ထိုပင္လံုစာခ်ဳပ္သည္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းတြင္မွီတင္းေနထုိင္ၾကသည့္ နယ္စပ္ေဒသအမ်ိဳးသားလူနည္းစုမ်ားအားေဒသတြင္းကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုအျပည့္အဝခံစားရရွိေရးအတြက္ အေျခခံမ်ားခ်မွတ္ေပးထားသည္။ ထို႔အျပင္လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ဆယ္စုႏွစ္ၾကာလွ်င္ ခြဲထြက္လိုကခြဲထြက္ခြင့္ကိုပင္ေပးအပ္ထားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ပါအမ်ိဳးသားလူနည္းစုမ်ား၏ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာႏွင့္ အခြင့္အေရးမ်ားမွာပစ္ပယ္လ်စ္လ်ဴရႈခံခဲ့ရသည္။
ယခုေခတ္ေဖာ္ေဆာင္ေနေသာ ၂၁-ရာစု ပင္လံုညီလာခံသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနျဖင့္ သူမ၏ဖခင္ေဖာ္ ေဆာင္ခဲ့ေသာပထမပင္လံုညီလာခံ၏ေနာက္ဆက္တြဲအေနျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ တန္းတူညီမွ်ေရးတို႔ျဖင့္ ဒီမိုကေရစီဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုႀကီးတည္ေထာင္ရန္ ရည္မွန္းထားျခင္းျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္ျမန္မာႏိုင္ငံကဲ့သို႔ေသာလူမ်ိဳးေပါင္းစံုေနထုိင္သည့္ႏိုင္ငံတစ္ႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဒီမိုကေရစီက်က် လ်င္ျမန္စြာအမိ်ဳးသားႏိုင္ငံေရးတစ္ရပ္ျဖစ္လာေရးဆုိသည္မွာခက္ခဲလွေပသည္။ အမ်ိဳးသားအသီးသီးတို႔၏ႏုိင္ငံမ်ိဳးသာျဖစ္ လာႏုိင္စရာပိုမ်ားသည္။ အမ်ိဳးသားေပါင္းစံုျဖင့္ဖြဲ႕စည္းထားေသာႏုိင္ငံမ်ိဳးကိုဆိုလိုသည္။ မည္သို႔ေသာႏုိင္ငံတြင္မဆိုအစိုးရသည္ ႏုိင္ငံသားမ်ား၏အမ်ိဳးသားသရုပ္သကန္ႏွင့္ သစၥာခံမႈကိုရရွိေအာင္ အျပင္းအထန္အားထုတ္ရမည္ျဖစ္သည္။
ထုိသို႔ေသာတုိင္းျပည္မ်ိဳးတြင္ ဗဟိုအစိုးရအေနျဖင့္ ဘာသာစကားတစ္မ်ိဳးတည္း၊ ယဥ္ေက်းမႈပံုစံတစ္မ်ိဳးတည္းကိုအျခားလူနည္းစုအမ်ိဳးသားမ်ားတြင္ သြတ္သြင္းက်င့္သံုးရန္ မႀကိဳးပမ္းသင့္ေပ။ ၄င္းတို႔အေနျဖင့္ မတူျခားနားသည့္ ဖက္ဒရယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသ႑ာန္မ်ိဳးစံုက်င့္သံုးျခင္းျဖင့္လူမ်ိဳးစုအမ်ိဳးသားသရုပ္ေဖာ္ထုပ္ႏိုင္ေရးကိုအားေပးသင့္သည္။ အနိမ့္ဆံုးအား ျဖင့္ အခ်ိဳ႕အေရးပါသည့္အာဏာခြဲေဝရာတြင္ အမ်ိဳးသားလူနည္းစုမ်ား၏ အေျခခံအစိတ္အပိုင္းမ်ားအထိပါဝင္သင့္သည္။
ဤစနစ္တြင္ လူနည္းစုအမ်ိဳးသားမ်ားအေနျဖင့္ လူမ်ိဳးစု၏အဖြဲ႕ဝင္တစ္ဦးအေနျဖင့္ ခံယူအသိအမွတ္ျပဳရန္လိုအပ္သကဲ့သို႔ အမ်ိဳးသားလူနည္းစုတစ္ရပ္စီ၏ ကိုယ္ပိုင္ဘာသာစကား၊ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္လုပ္ပိုင္ခြင့္အခြင့္အေရးမ်ားကိုအသိအမွတ္ျပဳ တာဝန္ယူရန္လည္းလိုအပ္ေပလိမ့္မည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ လူမ်ိဳးစံုႏိုင္ငံမွ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံတစ္ရပ္သ႑ာန္ျဖစ္လာေရးအတြက္ ရွင္သန္ဖြံ႕ၿဖိဳးသည့္ ဒီမိုကေရစီတစ္ရပ္အခိုင္အမာတည္ရွိရန္လိုအပ္ပါသည္။ သ႑ာန္စံုဖက္ဒရယ္စနစ္ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဆုိင္ရာကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္မ်ိဳးရွိရန္လုိအပ္ပါသည္။ သို႔တုိင္ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒမွာအဆုိပါ အခြင့္အာဏာျဖန္႔ျဖဴးခြဲေဝပံုစနစ္ႏွင့္ မ်ားစြာအလွမ္းေဝးေနဆဲပင္ရွိေနေသးသည္။ ျပည္နယ္ႏွင့္လူမ်ိဳးစုေဒသမ်ား၏ အခြင့္အာဏာ၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္၊ တာဝန္မ်ားႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ဥပေဒမ်ားျပ႒ာန္းေပးရာတြင္မ်ားစြာအလွမ္းေဝးေနေသးသည့္တုိင္ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတကိုမူ ျပည္နယ္ႏွင့္တုိင္းေဒသႀကီးမ်ား၏ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ားခန္႔အပ္ရန္လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားအပ္ႏွင္းေပးထားၿပီးျဖစ္သည္။ ယင္းသို႔ တုိင္းရင္းသားျပည္နယ္မ်ားတြင္ တစ္စံုတစ္ရာအကန္႔ အသတ္ရွိေနသည့္ အာဏာႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား ေပးထားျခင္းမ်ားအတြက္ အတံု႔အျပန္အားျဖင့္ အေပးအယူျပဳရမည္မွာအမ်ိဳးသားလူနည္းစုမ်ားအေနျဖင့္ ခြဲထြက္ခြင့္ကို စြန္႔လႊတ္ၿပီး၊ ျပည္ေထာင္စုအတြင္းရာသက္ပန္ပါဝင္တည္ရွိေရးကိုအာမခံခ်က္ေပးရမည္ျဖစ္သည္။
ဤေနရာတြင္ “ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ဖန္တီးႏုိင္ခြင့္” ဟူေသာစကားကို ျပန္လည္သတိမူဖို႔လိုသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းရွိတိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေပါင္း (၁၀၀)ေက်ာ္တြင္ ဘာသာစကားႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ထံုးစံမ်ားကိုယ္စီရွိၾကၿပီးျဖစ္ သည္။ ဘာသာစကားႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ထံုးမ်ားဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္လည္းဗဟိုအစိုးရကအားေပးလ်က္ရွိသည္ကိုရသည္။
ဗဟိုအစိုးရကမည္မွ်အားေပးသည့္တုိင္ထုိေဒသတြင္ေနထုိင္ေသာတုိင္းရင္းသားမ်ားအေနျဖင့္ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ ဖန္တီးခြင့္မရရွိေသးပါကတိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရးမ်ားအျပည့္အဝရရွိဖုိ႔ဆုိသည္မွာအလွမ္းေဝးေနဦးမည္ျဖစ္သည္။ ဒီမိုကေရစီဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကိုတည္ေထာင္ႏုိင္မွသာတုိင္းရင္းသားအခြင့္အေရးမ်ားအျပည့္အဝရရွိႏိုင္ဖို႔ ရွိသည္။
သို႔ရာတြင္ အစကဆိုသကဲ့သို႔ ဒီမိုကေရစီကလည္းဟိုေျပးသည္ေျပးျဖစ္ေနေသာအခါ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္တုိင္းရင္းသားအခြင့္အေရမ်ားမွာလည္းအဘယ္ေနာက္သို႔လုိက္ရေကာင္းမွန္းမသိျဖစ္ေနသည္။ အဓိကကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုရဖို႔ လိုသည္။ ဒီမိုကေရစီအစစ္အမွန္ရဖို႔လိုသည္။ ၿပီးမွ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကုိတည္ေထာင္ႏုိင္မည္။ သို႔မွသာတိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရးက ကၽြဲကူးေရပါ လာႏိုင္မည္။
ဗညားလႈိင္ဦး